Tại Việt Nam, mỗi năm có hàng nghìn vụ cháy từ nhỏ tới lớn, ngày càng gia tăng, gây nhiều thiệt hại về tính mạng và tài sản. Thời gian gần đây, các vụ cháy nổ ở chung cư, nhà cao tầng, khu dân cư diễn ra nhiều hơn trước, đặt ra tình trạng báo động cho toàn dân. Do đó, mọi người cần hiểu rõ nguyên nhân gây cháy nổ để phòng tránh, ngăn ngừa hoả hoạn, đảm bảo công tác phòng cháy chữa cháy thuận lợi và hiệu quả hơn.
Nguyên nhân gây cháy, nổ
1. Do sự cố trong sinh hoạt và lao động
– Sự cố rò rỉ ga: Việc rò rỉ khí ga khi nấu ăn hoặc khi sử dụng không đúng cách, bị hỏng dây dẫn, không khoá an toàn có thể dẫn đến cháy, nổ.
– Sự cố chập điện: Sử dụng điện quá tải, mạng lưới điện quá cũ, dây điện bị chập là nguyên nhân gây cháy nổ thường gặp.
– Sử dụng các thiết bị điện sai cách: Thiết bị điện hoạt động quá tải, sạc pin qua đêm, vừa sử dụng vừa sạc pin, pin bị chai hay tăng nhiệt độ khi sạc có thể phát nổ dẫn đến cháy.
2. Do sơ suất bất cẩn
– Không tắt các thiết bị điện, không ngắt nguồn điện sau khi sử dụng hoặc rời khỏi khu vực đó.
– Sắp xếp, bảo quản các vật liệu, vật dụng, thiết bị dễ cháy và hoá chất (như xăng, dầu) không đúng cách, để tiếp xúc gần với nguồn lửa, tia lửa, nguồn nhiệt có thể gây cháy.
– Thói quen hút thuốc lá và vứt tàn thuốc bừa bãi, gặp nơi có vật liệu dễ bắt lửa như cỏ/lá/củi khô, rơm rạ, hoá chất (xăng, dầu, khí ga) sẽ vô tình làm ngọn lửa bùng lên.
3. Do đốt cháy
– Vô tình gây cháy: Thắp nhang, đốt giấy vàng mã, thắp nến tại nơi thờ cúng,… vô tình khiến ngọn lửa lan ra các vật liệu khác như vải, gỗ, hoá chất và gây cháy. Hành động đốt rừng làm nương rẫy, đốt lá khô, đốt rác là một trong những nguyên nhân gây cháy nổ hàng đầu.
– Hành vi cố ý: Đốt nhà, đốt vật dụng hoặc tài sản khác, tẩm xăng đốt người… cố ý gây hại và dẫn tới bùng phát đám cháy lớn.
4. Do vi phạm quy định an toàn phòng cháy chữa cháy
– Không chấp hành các quy định pháp luật trong thẩm duyệt thiết kế phòng cháy chữa cháy, thi công xây dựng và nghiệm thu công trình.
– Sử dụng các vật liệu dễ gây cháy không qua kiểm định, kiểm nghiệm.
– Vận hành, thao tác kỹ thuật các thiết bị, máy móc không đúng cách.
– Vận chuyển, tàng trữ các chất gây cháy nổ, hoặc bảo quản các chất dễ cháy nổ không đúng cách.
– Không đảm bảo an toàn khi lao động và sản xuất cũng là nguyên nhân gây cháy nổ. Đặc biệt đối với các ngành nghề như kinh doanh xăng dầu, hàn cắt kim loại, khai thác khoáng sản, nhà máy nhiẹt điện,…
5. Do tác động của thiên tai
– Trường hợp sét đánh vào công trình, cây cối dễ dẫn đến hoả hoạn.
– Bão lụt, động đất, lốc xoáy,… khiến chất dễ cháy tiếp xúc với nguồn nhiệt, nguồn lửa gây cháy.
– Hạn hán, nắng nóng kéo dài khiến thảm thực vật khô ran, dễ dẫn đến cháy rừng.
– Ảnh hưởng do hoạt động của núi lửa phun trào.
Một vài biện pháp phòng chống và ngăn ngừa cháy, nổ
Tìm hiểu những nguyên nhân gây cháy nổ giúp chúng ta tránh được các rủi ro, ngăn ngừa hoả hoạn hiệu quả. Dưới đây là một số biện pháp cần áp dụng để phòng cháy, giảm thiểu tình trạng hoả hoạn xảy ra.
1. Kiểm tra, bảo trì các thiết bị, vật dụng
Cần định kỳ kiểm tra, bảo dưỡng các thiết bị điện, đường dây điện, bếp ga, bình ga. Sớm phát hiện chỗ hỏng hóc và thay thế, sửa chữa kịp thời. Học cách sử dụng các thiết bị đúng kỹ thuật, không sạc pin qua đêm, không dùng nguồn điện quá tải.
Một số thiết bị điện có thể trở thành nguyên nhân gây cháy nổ cần lưu ý như: điện thoại, xe máy điện, bếp điện, máy quạt điện, máy giặt, máy sấy, lò nướng, bếp sưởi,…
2. Bảo quản hóa chất dễ cháy đúng quy định
Các hoá chất dễ cháy như xăng, dầu cần được bảo quản đúng quy định, an toàn như sau:
– Đựng trong bình chuyên dụng, đảm bảo không rò rỉ, bay hơi.
– Tránh xa tầm tay trẻ em và người mất năng lực hành vi dân sự.
– Sắp xếp gọn gàng, phân loại rõ ràng, ghi chú bằng nhãn dán.
– Đặt ở kho chứa hoặc an toàn, tránh xa nguồn lửa, nguồn nhiệt.
– Bảo quản dưới nhiệt độ phù hợp, cần tránh ánh nắng trực tiếp trong thời gian dài.
3. Cẩn thận và đảm bảo an toàn lao động
Trong sinh hoạt và lao động, cần giữ vững nguyên tắc: cẩn thận và an toàn. Khi sử dụng lửa (đốt nhang, đốt rác, hút thuốc, nấu ăn,…) hay các nguồn nhiệt, nguồn điện, cần phải cẩn thận. Tắt các nguồn lửa, nguồn nhiệt, nguồn điện nếu không dùng đến nữa. Không đặt các vật dụng, thiết bị, vật liệu dễ cháy gần nguồn lửa, nguồn điện.
4. Tuyên truyền phòng cháy chữa cháy
Nâng cao nhận thức của bản thân và cộng đồng bằng cách tuyên truyền, phổ biến kiến thức an toàn phòng cháy chữa cháy. Tìm hiểu nguyên nhân gây cháy nổ, các biện pháp phòng cháy chữa cháy, quy định của pháp luật về PCCC, nguyên tắc ngăn ngừa cháy nổ và thoát nạn an toàn.
5. Trang bị phương tiện, thiết bị phòng cháy chữa cháy
Mỗi hộ gia đình, mỗi cơ sở, công trình đều cần phải trang bị thiết bị PCCC, lắp đặt hệ thống báo cháy, phun nước tự động chữa cháy. Đồng thời, cần tập huấn, thực hành sử dụng các thiết bị PCCC, học hỏi kỹ năng dập tắt đám cháy, kỹ năng thoát nạn khi có hoả hoạn.
Bài viết đã tổng hợp các nguyên nhân gây cháy nổ thường gặp nhất hiện nay. Hy vọng những thông tin ở trên sẽ hữu ích đối với mọi người. Chúc bạn có môi trường sinh sống và làm việc an toàn.
